Recent onderzoek toont aan dat Imaginaire Rescripting net zo effectief is als EMDR bij trauma uit de kindertijd. Maar misschien nog wel belangrijker: we beginnen eindelijk te begrijpen waarom het werkt.
Als therapeut die werkt met Emotionele Transformatie Therapie, waarbij Imaginaire Rescripting een kernrol speelt, volg ik de wetenschappelijke ontwikkelingen op dit gebied nauwlettend. En de afgelopen jaren zijn een aantal baanbrekende studies gepubliceerd die bevestigen wat ik dagelijks in mijn praktijk in Arnhem zie: Imaginaire Rescripting is niet alleen effectief, het is één van de krachtigste technieken die we hebben voor diepgaande emotionele transformatie.
In deze blog neem ik je mee door de nieuwste wetenschappelijke inzichten, leg ik uit wat Imaginaire Rescripting precies is, en deel ik hoe dit zich vertaalt naar concrete resultaten in mijn praktijk.
Wat is Imaginaire Rescripting?
Voordat we induiken in het onderzoek, eerst een korte uitleg voor wie nog niet bekend is met deze techniek.
Imaginaire Rescripting (ImRs) is een therapievorm waarbij je in je verbeelding teruggaat naar een pijnlijke of traumatische herinnering uit het verleden. Maar in plaats van die herinnering alleen opnieuw te beleven (zoals bij exposure therapie), ga je het verhaal herschrijven.
Hoe werkt het in de praktijk?
Stel je voor: een vrouw komt bij me met chronische angst en een diep gevoel van niet goed genoeg zijn. Tijdens de intake blijkt dat dit teruggaat naar een moment in haar kindertijd waarop ze werd uitgescholden door haar vader omdat ze iets had laten vallen.
Bij Imaginaire Rescripting gaan we samen terug naar dat moment. Maar nu mag ze – als volwassene – ingrijpen in die situatie. Ze mag zeggen wat ze toen niet kon zeggen. Ze mag zichzelf als kind beschermen. Ze mag die kleine versie van haarzelf de troost, de steun en de waardering geven die ze toen gemist heeft (in veel gevallen stapt eerst de therapeut in het beeld en later pas de cliënt. Dit kun je zien in de casus verderop in deze blog).
Dit klinkt misschien simpel, maar de impact is vaak enorm. Door het verhaal te herschrijven, krijgt de herinnering een nieuwe betekenis. En daarmee verandert ook hoe deze herinnering je in het hier en nu beïnvloedt.
De nieuwste wetenschappelijke inzichten
Nu naar waar het echt spannend wordt: wat vertelt het recente onderzoek ons?
1. ImRs net zo effectief als EMDR (2024)
Een van de belangrijkste studies van het afgelopen jaar komt van onderzoekers Sophie Rameckers, Arnoud Arntz en Arnold van Emmerik. In hun IREM-onderzoek vergeleken ze Imaginaire Rescripting met EMDR – momenteel dé gouden standaard voor traumabehandeling.
De bevindingen:
Beide behandelingen bleken even effectief bij PTSS als gevolg van trauma’s uit de kindertijd. We praten hier over grote effectgroottes (Hedges G > 1.0), wat betekent dat de meeste mensen duidelijk verbeteren.
Maar nog interessanter dan de effectiviteit, is wat het onderzoek onthulde over hoe deze behandelingen werken:
- EMDR werkt vooral door de levendigheid en intensiteit van de traumatische herinnering te verminderen
- Imaginaire Rescripting werkt door de betekenis van de herinnering te veranderen
Dit verklaart waarom ik in mijn praktijk vaak zie dat mensen na ImRs niet alleen minder last hebben van hun trauma, maar ook een fundamentele shift ervaren in hoe ze naar zichzelf kijken.
Bron: Rameckers et al., 2024, “The working mechanisms of imagery rescripting and eye movement desensitization and reprocessing”
2. Het vervullen van behoeften is cruciaal (2022)
Een Nederlandse studie (gepubliceerd in het Tijdschrift voor Gedragstherapie) bekeek 249 therapiesessies van 24 ImRs-behandelingen en ontdekte iets fascinerends:
De kern van de bevinding:
Ongeveer 25% van de vermindering in PTSS-symptomen kan verklaard worden door:
- Het uitvoeren van acties die je toen niet kon uitvoeren (bijv. jezelf verdedigen, weglopen, nee zeggen)
- Het vervullen van basisbehoeften die toen niet vervuld werden (veiligheid, steun, waardering)
Wat betekent dit praktisch? Als therapeut is het niet genoeg om alleen het verhaal te herschrijven. De vraag is altijd: “Wat had je toen nodig?” En vervolgens: “Hoe kunnen we dat nu, in je verbeelding, alsnog vervullen?”
Dit kan zijn:
- Veiligheid (“Ik zorg ervoor dat hij je nooit meer pijn kan doen”)
- Erkenning (“Wat er gebeurde was niet jouw schuld”)
- Verbinding (“Je bent niet alleen, ik sta naast je”)
- Gerechtigheid (“Dit was niet oké en mag nooit meer gebeuren”)
Bron: Woelk et al., 2022, “Werkingsmechanismen van imaginaire rescripting bij volwassen cliënten met PTSS vanuit de kindertijd”
3. ImRs werkt ook bij meervoudige trauma’s (2024)
Lange tijd was er twijfel: kan traumatherapie wel werken bij mensen die niet één enkel trauma hebben, maar meerdere? Denk aan kindermishandeling die zich over jaren heeft afgespeeld, of complexe PTSS.
Een grote meta-analyse uit 2024 (Hoppen et al.) met meer dan 10.000 patiënten gaf een duidelijk antwoord:
Ja, traumabehandeling werkt even goed, ongeacht of iemand één trauma heeft gehad of meerdere. De effectgroottes waren vergelijkbaar (Hedges G = 1.04 voor enkelvoudig trauma vs. 1.13 voor meervoudig trauma).
Dit is enorm belangrijk, want veel mensen met complexe trauma’s kregen vroeger te horen dat ze “eerst stabiel moesten zijn” voordat traumatherapie kon beginnen. Dit onderzoek toont aan dat dit vaak niet nodig is.
Bron: Hoppen et al., 2024, zoals geciteerd in de PTSS Richtlijn Nederland
4. ImRs beschadigt herinneringen niet (2024)
Een veelgehoorde zorg was: als we herinneringen herschrijven, vervormen we dan niet het geheugen? Maken we dan valse herinneringen?
Een Duitse studie (Aleksic et al., 2024) onderzocht dit expliciet en vond:
Imaginaire Rescripting beschadigt herinneringen niet. Zelfs wanneer de originele herinnering vaag was en rijke verbeelding werd aangemoedigd, bleef de geheugennauwkeurigheid behouden.
Dit stelt gerust: we herschrijven niet wat er gebeurd is, maar wel hoe je erover denkt en voelt.
Bron: Aleksic et al., 2024, Behaviour Research and Therapy
Van wetenschap naar praktijk: wat betekent dit in mijn werk?
Dit allemaal klinkt misschien abstract, maar het heeft directe impact op hoe ik werk. Laat me een voorbeeld delen.
Casus: toen de handen het trauma vasthielden
Een vrouw van begin 80 kwam naar mijn praktijk in Arnhem met meerdere klachten, waaronder reuma in haar handen. De pijn was constant aanwezig – elke beweging deed zeer, het pakken van een kopje thee was al een uitdaging.
Ik begon haar te behandelen met de Balansmethode acupunctuur. Normaal gesproken zie ik bij dit soort klachten binnen enkele behandelingen duidelijke verbetering. Maar bij haar gebeurde er weinig. De naalden deden hun werk, maar het effect was minimaal en tijdelijk.
Dit intrigeerde me. Wanneer acupunctuur onverwacht weinig aanslaat, is er vaak meer aan de hand dan alleen het fysieke. Er zit iets diepers vast.
De ontdekking
Tijdens een van onze gesprekken vroeg ik haar: “Wanneer begon de pijn in je handen precies? Wat gebeurde er in die periode van je leven?”
Eerst kon ze er niet direct iets bij plaatsen. Maar toen, na een stilte, kwam er een herinnering naar boven. Een herinnering die ze jarenlang had weggestopt.
Ze was ongeveer 7 jaar oud. Ze zat aan de piano, haar vingers probeerden de juiste toetsen te vinden. Maar ze maakte fouten. Haar moeder stond achter haar. Gespannen. Boos.
Haar moeder pakte een pollepel en sloeg haar hard op haar kleine handen. De pijn was al erg genoeg, maar daarna moest ze naar buiten, in de kou, en die avond zonder eten naar bed.
Het besluit
We besloten te werken met Imaginaire Rescripting. Haar lichaam had dit trauma vastgehouden – letterlijk in haar handen. Nu was het tijd om het los te laten.
Sessie 1: Ik stap in
Afhankelijk van van waar iemand staat, de intensiteit van het trauma en het werk wat we eerder hebben gedaan, kunnen we kiezen hoe we het beeld herschrijven. Stap ik in of de client zelf? In deze situatie zijn we ermee begonnen dat ik het beeld in stap.
We gingen terug in haar verbeelding naar die piano, vóórdat de moeder het meisje pijn kon doen.
En toen stapte ik, als beschermende figuur, de scene binnen.
Ik liep naar de moeder toe. Pakte de pollepel uit haar handen. Mijn stem was kalm maar resoluut: “Zo ga je niet om met je dochter. Nu is het genoeg. Dit houdt hier op.”
De moeder verstarde. Het kleine meisje keek verbaasd op.
Ik bukte bij het kind. “Kom maar mee. Je bent nu veilig.”
We liepen samen weg van de piano, weg van de moeder. Naar een plek in haar verbeelding waar ze zich veilig voelde – een rustige plek in de natuur, met zonlicht door de bomen.
“Het is oké,” zei ik tegen dat kleine meisje. “Je bent nu veilig. Wat heb je nu nodig?”
“Ik wil gewoon… rust,” fluisterde het kind. “En dat iemand zegt dat het niet mijn schuld was.”
“Het was niet jouw schuld,” zei ik. “Jij deed niks verkeerd. Dit had nooit mogen gebeuren.”
Toen we de sessie afsloten, zag ik iets in haar gezicht veranderen. Een soort opluchting. Alsof er eindelijk iemand had gezien wat er was gebeurd.
Sessie 2: Zij neemt de kracht terug
“Ik ben er klaar voor,” zei ze. “Ik wil het zelf doen.” geeft ze me aan voordat we de tweede sessie starten.
We gingen opnieuw naar dat moment. Maar deze keer ging zij de scene binnen – niet als dat hulpeloze kind, maar als de sterke vrouw die ze nu was.
Ze liep naar haar moeder. Pakte de pollepel. En brak hem doormidden.
De symboliek was krachtig – het instrument van haar pijn, letterlijk gebroken.
“Je hebt hier geen macht meer,” zei ze tegen haar moeder. Haar stem trilde, maar was vastberaden.
Toen liep ze naar haar jonge zelf. Nam dat kleine meisje bij de hand. “Je bent veilig. Ik ben hier nu. En ik zal altijd voor je zorgen.”
Ze nam het kind mee naar die veilige plek in de natuur. En deze keer voegde ze iets toe dat ze nodig had gehad: warmte, voedsel, en speelsheid: ze gingen samen schommelen.
Het keerpunt
Na deze sessies gebeurde er iets opmerkelijks.
Ik behandelde haar opnieuw met acupunctuur volgens de Balansmethode, dezelfde punten als voorheen. Maar nu werkte het wél. De pijn in haar handen begon af te nemen.
Het was alsof haar lichaam eindelijk toestemming had gegeven om te genezen. Het trauma dat vastzat in haar handen – de handen die “het niet goed genoeg deden”, die gestraft waren, was getransformeerd.
De betekenis veranderde
Wat deze casus zo mooi illustreert, is precies wat het onderzoek aantoont:
- Eerst moesten de basisbehoeften vervuld worden: veiligheid, erkenning dat het niet haar schuld was, bescherming.
- Toen kon zij acties uitvoeren die ze als kind niet kon: de pollepel breken, grenzen stellen, zichzelf beschermen.
- De betekenis veranderde: Van “Mijn handen zijn niet goed genoeg” naar “Mijn handen zijn in orde, het was de behandeling die niet oké was.”
En pas toen was haar lichaam klaar om fysiek te herstellen.
Dit is de kracht van de combinatie tussen Imaginaire Rescripting en lichaamswerk (zoals acupunctuur). Soms moet het trauma eerst emotioneel worden opgelost voordat het lichaam fysiek kan loslaten.
Waarom werkt Imaginaire Rescripting zo goed?
Op basis van het recente onderzoek kunnen we nu beter begrijpen waarom ImRs zo effectief is:
1. Het verandert de betekenis, niet alleen de emotie
Bij exposure (zoals EMDR of imaginaire exposure) leer je vooral dat de herinnering minder eng is dan je dacht. De herinnering wordt minder levendig, minder intens.
Bij Imaginaire Rescripting gebeurt er meer: de betekenis van wat er gebeurde verandert.
Van: “Ik was zwak en machteloos” → Naar: “Wat er gebeurde was onrechtvaardig, maar ik ben nu sterk”
Van: “Ik was het niet waard om beschermd te worden” → Naar: “Wat er gebeurde zegt niets over mijn waarde”
2. Het vervult wat onvervuld bleef
Trauma’s, vooral uit de kindertijd, ontstaan vaak niet alleen door wat er gebeurde, maar ook door wat er niet gebeurde:
- De troost die er niet was
- De bescherming die ontbrak
- De waardering die je niet kreeg
- De erkenning dat wat er gebeurde niet oké was
Imaginaire Rescripting geeft je de kans om deze dingen alsnog te ervaren, niet in de werkelijkheid (dat kan niet meer), maar wel in je verbeelding. En je brein en je lichaam reageren hierop alsof het echt is.
3. Het geeft je terug wat trauma afnam: agency
Een van de meest pijnlijke aspecten van trauma is het gevoel van machteloosheid. Je kon niets doen. Je was klein, afhankelijk, gevangen.
Bij ImRs krijg je je kracht terug. Je mag acties uitvoeren die je toen niet kon uitvoeren:
- Weglopen
- Nee zeggen
- Jezelf verdedigen
- Hulp vragen (en krijgen!)
- De dader confronteren
Dit herstelt je gevoel van controle en eigenwaarde.
Voor wie is Imaginaire Rescripting geschikt?
Op basis van het onderzoek én mijn ervaring, werkt ImRs uitstekend bij:
✅ Trauma’s uit de kindertijd
Dit is waar het meeste onderzoek naar gedaan is. Denk aan:
- Emotionele verwaarlozing of mishandeling
- Fysiek of seksueel misbruik
- Getuige zijn van geweld of conflict
- Verlies van een ouder of andere belangrijke figuur
✅ Complexe PTSS (meerdere trauma’s)
Het goede nieuws uit het recente onderzoek: je hoeft niet “eerst stabiel te zijn”. ImRs kan vaak al in een vroeg stadium ingezet worden.
✅ Angststoornissen geworteld in het verleden
Vaak hangt huidige angst samen met vroegere ervaringen van onveiligheid.
✅ Laag zelfbeeld en negatieve overtuigingen
“Ik ben niet goed genoeg”, “Ik ben een last”, “Ik verdien geen liefde” – dit soort diepe overtuigingen zijn vaak geworteld in pijnlijke ervaringen die we kunnen herschrijven.
✅ Schaamte en schuld
Het onderzoek laat zien dat ImRs zeer effectief is bij het verminderen van trauma-gerelateerde schaamte en schuld.
Hoe Ziet een Imaginaire Rescripting Sessie eruit?
Omdat veel mensen nieuwsgierig zijn naar hoe dit er praktisch uitziet, schets ik hier de stappen:
Stap 1: Voorbereiding
We bespreken welke herinnering we willen aanpakken. Dit kan een specifiek moment zijn of een terugkerend patroon.
Ik leg uit hoe het werkt en check of je je veilig genoeg voelt om dit te doen.
Stap 2: Terugkeren naar de Herinnering
Ik vraag je om je ogen te sluiten en de herinnering op te roepen. Waar ben je? Wie is er bij? Wat gebeurt er? Wat voel je?
Deze fase houden we kort – net genoeg om contact te maken met de emotie, maar niet zo lang dat het overweldigend wordt.
Stap 3: Herschrijven
Nu het cruciale deel. Ik vraag: “Wat heb je nodig? Wat zou je willen dat er gebeurt?”
En dan gaan we het herschrijven:
- Misschien stap je zelf de situatie binnen als volwassene
- Misschien komt er iemand anders (ik als therapeut, een vriend, familielid, of verzonnen beschermfiguur)
- Je mag zeggen wat je toen niet kon zeggen
- Je mag doen wat je toen niet kon doen
- Je mag ontvangen wat je toen niet kreeg
Stap 4: Verankeren
We eindigen met het nieuwe verhaal. Hoe voelt het nu? Wat is er veranderd? Welke nieuwe betekenis heeft dit moment gekregen?
Stap 5: Integratie
In de dagen/weken erna vragen we je vaak om het nieuwe verhaal te blijven bezoeken in je verbeelding. Sommige mensen schrijven het op. Andere tekenen het. Weer andere doen oefeningen om het te versterken.
Combinatie met focusing
In mijn praktijk in Arnhem combineer ik Imaginaire Rescripting met Focusing, een lichaamsgerichte techniek ontwikkeld door Eugene Gendlin.
Wat is Focusing?
Focusing helpt je om contact te maken met de ‘felt sense’, het vage, vaak moeilijk onder woorden te brengen lichaamsgevoel dat bij emoties hoort.
Waarom deze combinatie zo krachtig is:
Veel mensen met trauma zijn afgesneden van hun lijf. Ze leven in hun hoofd, omdat hun lichaam te veel pijnlijke gevoelens heeft. Dit noemen we dissociatie.
Door eerst met Focusing te werken, leren mensen om:
- Contact te maken met hun lichamelijke gewaarwordingen
- Deze gewaarwordingen vriendelijk te benaderen
- Te luisteren naar wat hun lichaam hen vertelt
- Ervaren dat het oké is om emoties zoals angst te voelen, en dat ze dan vanzelf minder worden
Pas daarna gaan we naar Imaginaire Rescripting. En omdat je nu beter contact hebt met je lijf en je emoties, wordt de rescripting veel krachtiger.
Dit is wat ik Emotionele Transformatie Therapie noem: de combinatie van lichaamsgevoel (Focusing) en verbeelding (Imaginaire Rescripting) die tot diepe, blijvende verandering leidt.
Veelgestelde vragen
“Kan ik hiermee mijn herinneringen verliezen?”
Nee. Het onderzoek laat zien dat ImRs herinneringen niet beschadigt. Je weet nog steeds wat er gebeurd is. Maar hoe je erover denkt en voelt, kan veranderen.
“Is dit niet gewoon ontkenning van wat er gebeurd is?”
Absoluut niet. We ontkennen niet wat er gebeurd is. We erkennen juist volledig wat er gebeurd is. Maar we voegen er iets aan toe: wat je nodig had gehad, en wat je verdient had.
“Moet ik eerst ‘stabiel’ zijn voordat ik dit kan doen?”
Het nieuwste onderzoek suggereert van niet. Natuurlijk moet je niet midden in een crisis zitten, maar je hoeft niet perfect stabiel te zijn. Vaak brengt het aanpakken van het trauma juist de stabiliteit.
“Hoeveel sessies heb ik nodig?”
Dit verschilt enorm per persoon en per trauma. Soms is één enkele herinnering herschrijven genoeg (ik heb dit gezien bij 1-3 sessies). Vaker hebben mensen een aantal sessies nodig om meerdere herinneringen of patronen aan te pakken.
Bij complexe trauma’s kan het langer duren, maar ook dan zien we vaak al na de eerste paar sessies duidelijke verbetering.
Mijn conclusie: een techniek die levens verandert
Als ik terugkijk op de jaren dat ik met Imaginaire Rescripting werk, eerst als onderdeel van mijn eigen herstelproces, later als therapeut, blijf ik versteld staan van de kracht ervan.
Het recente wetenschappelijke onderzoek bevestigt wat ik dagelijks zie in mijn praktijk in Arnhem: mensen die jarenlang vastzaten in angst, schaamte of machteloosheid, vinden hun weg terug naar zichzelf.
Niet omdat we het verleden veranderen, dat kan niet.
Maar omdat we de betekenis ervan veranderen. En daarmee de impact op het heden.
Het wetenschappelijke bewijs is er. Imaginaire Rescripting werkt. Het is net zo effectief als EMDR, het werkt bij meervoudige trauma’s, het beschadigt herinneringen niet, en we beginnen te begrijpen waarom: het vervult wat onvervuld bleef en geeft terug wat trauma afnam.
Wil je meer weten?
Als je worstelt met pijnlijke herinneringen uit het verleden, trauma, angst of een diep gevoel van niet goed genoeg zijn, kan Emotionele Transformatie Therapie, met Imaginaire Rescripting als kerncomponent, een krachtige weg zijn naar herstel.
In mijn praktijk in Arnhem werk ik met deze wetenschappelijk onderbouwde methode, gecombineerd met Focusing voor een diepgaande, lichaamsgerichte benadering.
Contact & Meer Informatie
Telefoon: 06-58 955 855
Email: frederic@zolnet.nl
Locatie: Arnhem-Zuid (Gezondheidscentrum Matserhuis)
- Lees meer over Emotionele Transformatie Therapie
- Bekijk tarieven en beschikbaarheid
- Over mij: Mijn weg naar holistische therapie
Bronnen & Wetenschappelijke Literatuur
Voor degenen die dieper willen duiken in het onderzoek:
- Rameckers, S.A., van Emmerik, A.A., et al. (2024). The working mechanisms of imagery rescripting and eye movement desensitization and reprocessing: Findings from a randomised controlled trial. Behaviour Research and Therapy.
- Woelk, J., et al. (2022). Werkingsmechanismen van imaginaire rescripting (ImRs) bij volwassen cliënten met PTSS vanuit de kindertijd. Tijdschrift voor gedragstherapie, 55(3).
- Hoppen, T.H., et al. (2024). Meta-analyse effectiviteit psychotherapie bij PTSS (>10.000 patiënten). Geciteerd in: PTSS Richtlijn Nederland.
- Aleksic, M., Reinecke, A., Ehring, T., & Wolkenstein, L. (2024). When does imagery rescripting become a double-edged sword? – Investigating the risk of memory distortion through imagery rescripting. Behaviour Research and Therapy, 174, 104495.
- Lechner-Meichsner, F., Boelen, P.A., & Hagenaars, M.A. (2024). Imagery rescripting in the treatment of prolonged grief disorder: Insights, examples, and future directions. European Journal of Trauma & Dissociation, 8.
- Nederlandse PTSS Richtlijn (2024). Imaginaire Rescripting opgenomen als evidence-based behandeling voor PTSS. Richtlijnendatabase.nl
- International Consortium for Imagery Rescripting (2025). Research agenda en updates. www.imrs.nl
Samenvatting
✅ Imaginaire Rescripting is net zo effectief als EMDR voor PTSS na trauma uit de kindertijd
✅ Het werkt door de betekenis te veranderen, niet alleen de emotie te verminderen
✅ Het vervullen van basisbehoeften is cruciaal – 25% van het effect komt hiervan
✅ Het werkt ook bij meervoudige trauma’s – je hoeft niet eerst “stabiel” te zijn
✅ Het beschadigt herinneringen niet – geheugennauwkeurigheid blijft behouden
✅ Opgenomen in Nederlandse PTSS Richtlijn sinds 2024 als evidence-based behandeling
Frédéric Zolnet is therapeut gespecialiseerd in Emotionele Transformatie Therapie, waarbij hij Imaginaire Rescripting combineert met Focusing voor een holistische, lichaamsgerichte benadering van trauma en emotionele blokkades. Zijn praktijk is gevestigd in Arnhem.
Geef een reactie